حوضه آبخیز پهنهای است که تمامی رواناب ناشی از بارش باران و ذوب برف در آن پهنه، توسط یک رودخانه دریافت میشود. شناخت خصوصیات فیزیکی حوضه آبخیز از اولین گامهایی است که در بررسی مورفولوژیکی و هیدرولوژیکی مانند فرسایش و رسوب، مطالعه سیلاب و توسعه منابع آب و دیگر مسائل حوضه ضرورت دارد. بحث پارامترهای ژئومورفولوژیکی به دلیل تأثیری که در نفوذ رواناب دارند بسیار حائز اهمیت هست. هدف از این مطالعه، معرفی و بررسی برخی شاخصهای مورفومتری میباشد که اخیرا در ژئومورفولوژی کمّی مورد استفاده قرار میگیرند. بدین منظور شاخصهای قدرت بردار(VRM)، نسبت سطح، موقعیت توپوگرافیکی (TPI)، انحنای دامنه و شاخص ناهمواری زمین (TRI) در حوضه آبخیز چهلچای استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا اقدام به تهیه نقشه مدل رقومی ارتفاع منطقه مورد مطالعه گردید و سپس با استفاده از روابط مربوط به هر شاخص و هم چنین با استفاده از اکستنشنهای مربوطه در نرم افزار Arc GIS ، نقشههای هر کدام از شاخصهای موردنظر تهیه گردید. با توجه به نتایج به دست آمده مقدار شاخص VRM برای منطقه مورد مطالعه صفر تا 478/0 محاسبه گردید. هم چنین حد پایین و بالای شاخص TPI که حالت گودی و برآمدگی را مورد تمایز قرار میدهد، به ترتیب 31/23- و 81/77 به دست آمد. شاخص TRI که به نوعی اختلاف ارتفاع یک پیکسل با هشت پیکسل اطراف خود میباشد، صفر تا 68/170 و شاخص انحنای سطح 16/3- تا 96/3 محاسبه شد. پارامتر نسبت سطح که بیان کننده نسبت سطح واقعی منطقه به سطح هموار است، به ترتیب دارای حد پایین و حد بالای یک و 55/2 میباشد.
Jalali S, Samadi M, Samadi Gheshlaghchaee M, Kornejadi A. Investigation of Morphometric Indexes with GIS in Chel-Chay Watershed, Golestan Province. GEJ 2016; 7 (4) :37-48 URL: http://gej.issgeac.ir/article-1-169-fa.html
جلالی سعیده، صمدی میثم، صمدی قشلاقچایی محمود، کرنژادی آیدینگ. بررسی شاخص های مورفومتری در حوزه آبخیز چهل چای استان گلستان با استفاده از GIS. نشریه علمی ترویجی مهندسی نقشه برداری و اطلاعات مکانی. 1395; 7 (4) :37-48